हिर्दयको धून मिठो सारङ्गीको तारलाई
फुर्सदको ख्याल-ठट्टा लाजवन्ती झारलाई।
जुन पाटोलाई छोएपनि उसैगरी खुल्ने,
जिन्दगीको तोरीबारी घर-मौरीकी घारलाई।।
00000000000000000000000000000000
विचार र चिन्तनको नाममा विपीको भोटो पनि बेचेर खाए
मनमोहनको नाम र मदन भण्डारीको फोटो पनि बेचेर खाए।
गणतन्त्रको टाउकोभित्र राजतन्त्रको गिदी बोकेका नेताले
देशको सीमा,नदीको पानी र सल्लाको खोटो पनि बेचेर खाए।।
00000000000000000000000000000
वाईवाईको सट्टा मकैभटमासको खाजा फर्किए’नि के भो?
डिजे र बैन्डबाजाको सट्टा पञ्चैबाजा फर्किए’नि के भो ?
आफ्नो नामको संविधान लागू गर्न नसक्ने गणतन्त्रभन्दा
देश लुट्ने पातकीलाई पाता कस्ने राजा फर्किए’नि के भो ?
00000000000000000000000000000000
बर्खान्तपछि सरकारसँग उधारो सम्झौता भयो
भूकम्प पीडितको राहत त नदेखिने द्यौता भयो।
सत्ताका व्यापारीहरूको कुकर्मलाई विचार गर्दा
लोकतन्त्र नामको बुख्याँचा पनि देशकै सौता भयो।।
000000000000000000000000
राज्यले ह्याप्पी बर्थडेको शैलीमा भूकम्प दिवस मनायो
मर्नेको सन्तानले आफन्तको नाममा पिण्डपानी चढायो।
भत्किएको घरलाई हेर्दै आँसु बगाउने नेपालीको नाकमा
आफ्नै काँधको लोकतन्त्र सतीदेवीको लासझैं गह्नायो।।
000000000000000000000000000
बनोस् घामको ज्योतिको धाम बस्ती
सफा कर्मको होस् सधैं मोजमस्ती
त्यहाँ पुग्न पाओस् जहाँ पर्छ साँझ
दियालो बनी गाउँमा कृष्ण वस्ती
0000000000000000000000000
नदीको रूपमा बग्ने आमाको चरण-जल पनि भनेनन्
किसानको खेतबारीमा पुग्नुपर्ने बीउ-मल पनि भनेनन्।
नालायक नेताको पछिल्लो अपराधको बुदाटिपोट यो
भूकम्प-पीडितका नामको चामल र कम्बल पनि भनेनन्।।
००००००००००००००००००००
आन्दोलनमा होमिने जाँगर, विदेशीको स्याबासले दिन्छ
सरकारी निर्णयको नमुना, भारतीय दूतावासले दिन्छ ।
कागजमा लेखेको सार्वभौम सत्ता हाम्रैले बेचे सान्नानी !
देश पोल्नेहरूलाई आगो चाहिए, शीतलनिवासले दिन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
राजनैतिक ऋषि,नरेन्द्र मोदीको मित्रता पनि देखियो,
तिनैका खेतालाको नेपाल खन्ने व्यग्रता पनि देखियो।
समयले सबैलाई सडकमा नाङ्गै हिंडाउँदो रहेछ सानू !
रामवरण यादवको पनि राजनैतिक दरिद्रता देखियो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
काँढाको छियाछिया झेल्दै अघि बढ्ने पाइलो खोजेको हो
साँझका लागि पुर्खाले साँचिदिएको दियालो खोजेको हो ।
सिङ्गो अँध्यारोलाई पिउँने शक्ति र सामर्थ्य नभएपनि
मैले त जीवनको गोरेटो हेर्न ससानो उज्यालो खोजेको हो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
न कसैले मिचिएको सुस्ता र गुमेको टिस्टा मागेको छ
न कसैले सामाजिक एकता र देशको निष्ठा मागेको छ।
बरु संघीयताको आडमा बाईसी र चौबीसीका सामन्तले
पुराना राज्यको फिर्ती र सत्ता-शोषणको चेष्टा मागेको छ।।
०००००००००००००००००००००००००
संघीयताको बैला थुनबाट उधारो पेडा पनि झर्नदेऊ,
पहिचानको नाममा देश चिर्ने बखेडा पनि गर्नदेऊ।
सत्ताको लागि देशलाई नै दिल्लीको खर्क बनाएपछि
मालिकले पठाएका एक करोड भेडा पनि चर्नदेऊ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
हामी बुद्ध र सीताको छाया र आङमुन्तिरको देशमा छौं
पवित्र गुम्बा र मन्दिरैमन्दिरको चाङमुन्तिरको देशमा छौं।
यी सबै चियाको कपमा तूफान ल्याउने टेबुल गफमात्र हुन्
यथार्थमा हामी विदेशी दलालको टाङमुन्तिरको देशमा छौं।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
मेरो कारणले फाटेको भए, आऊ मन सिलेर बाँचौं
आधा रोटी र भातको गाँस, आधा-आधा निलेर बाँचौं।
हिजोजस्तै भोलि पनि, एक्लै बाँच्न सकिन्न कान्छा!
माटो र बाटोमा मात्र होइन, मनभित्र पनि मिलेर बाँचौं।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
टन्किएर दुखेको पिलोमा खटिरा थप्ने काम हुँदैछ,
नयाँ राजाको लागि देशमा चिरा थप्ने काम हुँदैछ।
उसैपनि जात र धर्मको नशाले लठ्ठिएको मान्छेलाई
राजनैतिक सत्ता र स्वार्थको मदिरा थप्ने काम हुँदैछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
विदा हुने बेलामा समुस्कान रसाएको तिम्रा आँखाबाट
मैले त एकैसाथ जुनी-जुनीका निर्मल इशारा झरेको देखें।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको काइते लोरी गाउन छोड
सङ्घीयताको लोहोरो ब्याउने झूठ गनगनाउन छोड।
पूरै देशले सत्तामा विदेशी दलाल छन् भन्ने बुझेपछि
अब नाइटो चिलाउँदाको लाजले टाउको कन्याउन छोड।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
जीवन-यात्राको निरन्तरतामा अलिकति नाम कमाए
गाँसबास र कपासका लागि ठिक्क पुग्ने दाम कमाएँ।
तैपनि मन नमिलेको गणितमा कहाँ गल्ती भएर हो
तिम्रो र मेरो साइनोमा जहिलेसुकै बदनाम कमाएँ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
चोरेरै भए'नि तिम्रो मुस्कानलाई टिपटाप गर्ने मन छ,
खोसेरै भए'नि जीवनको कागजमा सहीछाप गर्ने मन छ।
तिम्रो मनको कानुनको दफामा कुनै छेकथुन छैन भने,
जुनी दिएरै भए'नि मलाई रहरलाग्दो पाप गर्ने मन छ।।
०००००००००००००००००००००००
शान्तिको नाममा भाग-शान्ति लुट्ने बजेट बन्द छ,
अतिरिक्त लक्ष्मीले ओहोर-दोहोर गर्ने चेनगेट बन्द छ।
पुनर्निर्माणको साँचो र आफ्नो हात जगन्नाथ गर्नपाए,
देश र जनता निथ्रिए'नि आफ्नो र आफ्नाको पेट बन्दछ।।%%%
०००००००००००००००००००००००००००००
बाँच्नेलाई भोकै राखेर मर्नेलाई पिण्ड-सिधा चढाइन्छ,
धर्ममाझैं नेपाली राजनीतिमा सधैं व्दिविधा पढाइन्छ।
सरकारबाटै गरीब देशको भोको वर्तमानको गाँस खोसेर,
सेतो हात्तीजस्ता भूतपूर्व विशिष्टको सुविधा बढाइन्छ।।&&&
००००००००००००००००००००००००००००००००
उसले र मैले नाता प्रमाणित गर्नैपर्ने सन्देश गएपछि,
उम्किने बाटो सकिएर अन्तिम विकल्प शेष रहेपछि।
साविती बयानले एकअर्काको हत्कडी बनेकै हो श्रीमान् !
जनताले फैसला गर्ने जग्गेमा विहेको मुद्दा पेश भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
जमिनमा गाडिएको लासलाई उसकै चिहानले खान्छ,
माकुराको माउलाई आफैंले जन्माएको सन्तानले खान्छ।
नेता र दलले भीडको मादल भएर यस्तै बज्दै जाने हो भने
लेखेरै राखेहुन्छ"तिनलाई कार्यकर्ताकै तानातानले खान्छ ।।"%%
000000000000000000000000000
निश्चय नै जीवन भनेको समस्यै-समस्याको डङ्गूर हो,
कुनैपनि बेला पानीको बेलुनजस्तै फुट्ने क्षणभङ्गूर हो।
जोसुकैले जेसुकै परिभाषा दिएर स्वाँङ पार्न खोजेपनि
जीवन भनेको बोटमा पाकेर ओठमा बसेको अङ्गूर हो।।
०००००००००००००००००००
एकअर्काको अभावमा लागेका घाउमा मह्लम लगाऊँ
बेलगाम हाम्रा मन-सोच र विचारहरुमा गलम लगाऊँ।
पुरानो नाताको सुकेको हाँगालाई बितेको सपना सम्झेर
आऊ जीवनको अर्को हरियो हाँगोमा नयाँ कलम लगाऊँ।।
०००००००००००००००००००
तिम्रो शहरमा त पुरानै धून बज्ने नयाँ बाजा रहेछन्
र मेरो ठहरमा पुरानै घाउ दुख्ने नयाँ धाँजा रहेछन्।
झूठा ठहरिए कान काटेर फालिदए'नि हुन्छ सान्नानी !
लोकतन्त्रको प्रहरमा पुरानै मुहारका नयाँ राजा रहेछन् ।।
०००००००००००००००००००००००००
आफुले साँध लगाएको खुकुरीले आफैंलाई काट्ने रहेछ
स्वार्थपूर्तिका लागि बाउलाई छोराले पनि ढाँट्ने रहेछ।
भागबन्डाको बाघले तिमीलाई पनि खानेछ नेताज्यू !
काखमा राखेको कुकुरले मालिककै मुख पनि चाट्ने रहेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
मेरो आँखाले तिमीबाहेक अरु कसैलाई छान्न सकेन,
गरीवीको खल्तीले तैपनि मायाको रहर धान्न सकेन।
खोलो तरेपछि बिर्सिएको लौराले भोग्ने वियोगमा
मैले लेखेको गीतले सायद, तिमीलाई तान्न सकेन।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
तिमीले बिर्सिएपछि मैले पनि सम्झने इलम रहेन,
मनको घाउ चर्किएर दुख्दा लगाउने मलह्म रहेन।
मातिएको साँझसँग आत्तिएको याद साट्दा-साट्दै
मेरो स्वयंको भन्नु त जिन्दगी लेख्ने कलम रहेन ।।
00000000000000000000000000
राजतन्त्रले चुसेका जनतालाई गणतन्त्रबाट आस भयो,
ग्रहगतिले लोकतन्त्रको गुँडमा विदेशी गिद्धको बास भयो।
साँढे ब्याएर डोकैमा दूध अड्छ भन्ने ठानियो कि क्या हो ?
हेर्दाहेर्दै शिक्षा-स्वास्थ्य र न्यायको पनि सत्यानाश भयो।।
००००००००००००००००००००००००००००
देशको भाग्य र भविष्यकालागि त्यो असल पनि हुनसक्छ,
विरोधी र निमुखालाई दबाउने मात्र मसल पनि हुनसक्छ।
राजनीतिका धामी-वैद्य र ज्योतिषीले भनेकैजस्तो नभएर,
भोलि जन्मिने संविधान त साम्बको मुसल पनि हुनसक्छ।।%%
००००००००००००००००००००००००००००००००००
(साम्बः- वंशनाशी मुसल जन्माउने कृष्णका छोरा)^^^^^
००००००००००००००००००००००००००००००००००
सधैँ ढाँट-छलको कम्मरमा कस्ने राजनीतिका पटुकाहरु
शासनमा बस्नेले देशको रस पिउँन प्रयोग गर्ने बटुकाहरु।
सन्सारको जुनसुकै देश र कालखण्डमा'नि उस्तै हुन्छन्
अर्काको रगत चुसेरै बाँच्ने कीर्ना-जुम्रा-चुर्ना र जुकाहरु।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
अकालमा पनि सोचाइमा आशाको फूल सिउरिएको हुन्छ,
शोकको बाढीमा हेलिंदापनि मनको मयल खौरिएको हुन्छ।
ईश्वर भनेको कस्तो हुन्छ ?भनेर सोध्नेलाई छोटो उत्तर
ईश्वरको गुणपनि माल्दाइकै शिर-जस्तो निहुरिएको हुन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
सडेको चामल विश्वखाद्य कार्यक्रमको अनुदान हुन्छ,
सबै देशी-विदेशी तस्करको एकै सोचको खानदान हुन्छ।
बाढी-पहिरो-हैजा र भूकम्प-पीडितको पीडा र छाती पनि,
राजनीति र सहयोगको नाममा लुट्नेको खेलमैदान हुन्छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
साधना र सिद्धिको लागि नदीझैं अविरल लेवर हुनुपर्छ,
विधागत पहिचानको लागि सिर्जनाको कलेवर हुनुपर्छ।
आफ्नो गजललाई अजम्बरी बनाउने हो भने सान्नानी !
रूपमा लालिमा र गुणमा गीतिकविताको फ्लेवर हुनुपर्छ।।&&&
००००००००००००००००००००००००००
धारो-चौतारो र बाटो, निजी बिर्ताको चौघेरोमात्र होइन
आफ्नो भन्नु हाडनाता र रगतको सेरोफेरोमात्र होइन।
"देश मेरो पनि हो" भन्ने कुराकाई जायज मान्दामान्दै
यो पनि बुझ्नैपर्छ कि देश भनेको तिम्रो वा मेरोमात्र होइन।।&&&&
000000000000000000000000000000
मनमा पाप र पुण्य नपाल्ने शिशुको आँङमा भोटो छैन,
विनासेल्फी सेवामा जुट्ने महात्माको सोच खोटो छैन।
राहत र उद्धारमा पनि प्रचारै खोज्नेलाई एउटा सूचना,
भूकम्प र पीडित दुवै पक्षसँग फेसबुकमा टाँस्ने फोटो छैन।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
आजभोलि चामलमाथि मल र बियाँ हावी भएको छ,
विश्वविद्यालयको शिक्षामाथि माफिया हावी भएको छ।
समाजकै ऐना मानिने साहित्यमा त्यसको प्रभाव पर्नाले
गजलको पनि काफियामाथि हकिममियाँ हावी भएको छ।।****
0000000000000000000000000000
शरीरभन्दा ठूलो लुगा र लुगाभन्दा धेरै खल्ती हुन्छ,
मान्छे र वनमान्छे नछुट्टिने कै आजभोलि चल्ती हुन्छ।
बुझि-नसक्नुको उत्तर आधुनिक साहित्य र सभ्यतामा,
मान्छेले के बोल्दा ठीक हुन्छ र के बोल्दा गल्ती हुन्छ ?
00000000000000000000000000000
लोकतन्त्रमा सबैखाले विचार र रहरको चान्स आउँछ,
गाउँको गीत र लोकनाचको सट्टा शहरको डान्स आउँछ।
लोकभाका र छन्दको कुरा त मकै-कोदोझै अपाच्य भए,
अब त गीत-गजलको नाममा बहरको रेमिट्यान्स आउँछ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
मैले हिमाल चढ्ने र तैंले कलेज पढाउने ज्ञान फरक छ,
मेरो बुद्ध र तेरो शिवले आँखा चिम्लेर गर्ने ध्यान फरक छ।
शहरको कृष्ण वस्तीलाई सैलुङको सेर्पाले गरेको प्रश्न हो यो,
तैंले-मैले देख्ने विहान र मरेपछि पुरिने चिहानमा फरक छ ?
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
जनताका बीचमा एक होइन अनेक-उदेक दुखेको छ,
तैपनि सत्तामा सुत्नेको न मन न विवेक दुखेको छ।
फेरि एकपटक भक्ति थापा र बलभद्रले जन्मनैपर्छ
किनकि योबेला देशको सीमानामा लिपुलेक दुखेको छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००
भविष्यले पुनर्निर्माण भए-नभएको धरहरा खोज्नेछ,
आज अतिक्रमणमा परेका पहरा र मनोहरा खोज्नेछ।
आफ्ना पुर्खाको रगतले कोरिएको देशको सीमा-नाकामा
सुस्ता र लिपुलेकको रक्षामा चुकेको पालो-पहरा खोज्नेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००
कोक्रामा खेलको शिशुभन्दा अर्को इमान्दार,
नेपालको राजनीतिभन्दा अर्को ठगको सरदार।
कोसँग पो तुलना गरेर यस्तै हो भन्नु मैले ?
आमाको काख र जन्मभूमिको प्यारो सन्सार।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
शहीदको रगतले नै लिपेर गणतन्त्रको आकार बनाइयो
जनताको मतलाई झुक्याएर सिल्लीको सरकार बनाइयो।
राज्यको शिक्षाले नागरिकलाई वेरोजगारको प्रमाणपत्र र
विदेशी बजारमा पुग्दा मोहोरमै बिक्ने कामदार बनाइयो ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
खुट्टामा शान खोज्नेहरु पालिसदार जुत्तामा ठाँटिएर
रवाफी-पोज चाहनेहरु मालिसदार कुत्तामा ठाँटिएर।
जनता-जनार्दन र देशको मान-मर्दन गर्ने नेताहरु
पाखण्डले बाँच्ने गर्छन् सेना-पुलिसदार सत्तामा ठाँटिएर।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
आयु र समयसँग टाढिनको लागि मदिरा पिएको छु
उपहारमा ससम्मान पाएका घाउ-खटिरा जिएको छु ।
कतै सम्झौता र कतै सम्झौटोलाई नै जीवन बुझेर
देउथानमा चढाएका धगाझैं मुटुका चिरा-चिरा सिएको छु।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
हाम्रोमा राजनीतिका ठेकेदारको बोलकबोल सस्तो छ,
सोझा-सीधालाई छिर्के लाएर गरिने भद्रगोल सस्तो छ।
अरु जुनसुकै चिजको मूल्यले हिमालचुली चढेपनि
नेपालमा जनता भनिने सत्ता-शिकारको मोल सस्तो छ ।
००००००००००००००००००००००००००००००००
म यतिबेला दूध र चिनीविनाको टर्रो चियासँग छु,
फलाम खाइसकेर पनि दापमा बसेको खियासँग छु।
नाता टुटेपछिको साइनोमा बाँच्नुको पीडालाई सम्झदै,
म हातबाट छुटेर फुटेको भाग्यको छिया-छियासँग छु ।।
००००००००००००००००००००००००००००
बेफुर्सदी उसको कपालमा चिन्ता र मयलका लट्टा छन्
निष्कपट हाँसो र व्यवहार नै बाठाका लागि ठट्टा छन्।
लोकतन्त्रले उपहारमा दिएको बेरोजगारी र भोकसँगै,
मैंच्याङसँग हदम्याद नलाग्ने पीडाको पेन्सनपट्टा छन् ।। **
०००००००००००००००००००००००००००
कुनै मन्त्री काम देखाउन डिभीको पछि लागेको छ
उसको सहकर्मी नयाँनयाँ बीबीको पछि लागेको छ।
बुद्धिको पाठो खोलामा बगाएर बाँच्ने सबै बुद्धिजीवी
चाकडीको फाइल च्यापेर सिभीको पछि लागेको छ।।*
०००००००००००००००००००००००
मलाई लिन तूल र फूलले सजाएको डोली ल्याउने रे,
बाजा र जन्तीको साथमा साथीभाइको टोली ल्याउने रे।
शिक्षा-संस्कार र मलाई नै पाएर पनि नपुगेको उसले
दाइजोको माल बोक्ने ट्रक र पैसा बोक्ने झोली ल्याउने रे।।
००००००००००००००००००००००००००००
कुनै भाव फुर्दा यता कोरिएका
उता अन्यका नामले चोरिएका।
कठै !सिर्जना यी हुँदाछन् अनाथ,
किरा-मा-कुराबीचमा घोरिएका ।।&
00000000000000000000000000
बारीको मकै र जङ्गलको फल-काफल आहार छ
भाषा र परिभाषा नै बिगार्ने जाँगरको व्यवहार छ।
बेहोरामात्र मिलेको कारणले भनेको होइन मैले
भुत्ला र पुच्छर भैदिए मेरो'नि बाँदरकोजस्तै अनुहार छ।।*
००००००००००००००००००००००
सिङ्गै पहाड बोकेर हिंड्नसक्ने ऊ बलवान् हो,
ज्ञान-ध्यान र बुद्धिमा अग्रणी ऊ विव्दान् हो ।
रामभक्तकै नामबाट सन्सारमा पूजा भएपनि,
आखिर हनुमान् भनेको पनि बाँदरकै सन्तान हो ।। &
0000000000000000000000000000
खानकै लागि बाँच्नेले पनि बेलामा सघाउँदो रहेछ,
मूसाले पनि बिरालाको न्याउरोलाई भगाउँदो रहेछ।
यसपालि नेताले टेकेको खुट्टोलाई हेरेर जनताले भने
तिर्तिरे पानीको नपत्याउने खोलाले पनि बगाउने रहेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००
पानीको थोपाले बन्ने बेलुनलाई झिंगाले पनि फोर्छ,
बिस्कुनजस्तै सुकाएको मनलाई जसले पनि चोर्छ।
लाटाको देशमा गाँडोले पनि तन्नेरी हुने अवसर पाए
कृष्ण वस्तीले पनि गिठ्ठो न रिठ्ठोझैं मुक्तक कोर्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
वैंसमा सबैलाई आ-आफ्नै रूपको तलतल लाग्नसक्छ,
ढुकुरको जोडी देख्दा आफ्नै मनको खलबल लाग्नसक्छ।
डोको-राँगो र थैलोलाई पनि काफिया नै देख्ने उमेरमा
वर्णको चुल्ठो र शब्दको गुजुल्टो पनि गजल लाग्नसक्छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
नेताको अभिनय-कालमा चिन्ता र तनावको स्वभावमा छु,
भूकम्पले फस्टाएको व्यापारको उच्च प्रभावको दवावमा छु।
जनताको काम लिएर भेट्न आउनेलाई ढोकैबाट फर्काइदिनू,
म यतिबेला व्यस्तताको नाममा सुरा-सुन्दरी र कबाबमा छु।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
भोलिको कुरा छोडेर आजको लागि फुलेको बाँस पलाएको छ,
देशले धान्ला-नधान्ला तैपनि सहमतिले आस पलाएको छ ।
पुनर्निर्माणको श्रोत र संविधानको ग्रह-गणितलाई जोडेर हेर्दा,
असारमा हुने दाता राष्ट्रको भेलामा हाल्ने घाँस पलाएको छ ।।^
००००००००००००००००००००००००००००००००००
वसन्तमा पाक्ने काफललाई स्वागत गर्ने हाँसो रहेन,
बाँच्नका लागि अन्नपात र मर्नका लागि पासो रहेन।
तिमी आएर भक्कानिंदै रोएर फर्किएको देखेर पनि
छेउको सुकुलमा बसाएर मनको बह पोख्ने चासो रहेन ।।
००००००००००००००००००००००००००
देश र जनताको अपार जन-धनको अवसान भयो,
क्षणभरमै हाँस्दो-खेल्दो घर-सन्सार पूरै मसान भयो।
खोलामा मन बगाएर राजनीतिमा लाग्नेको कुरै अर्को
राहत र पुनर्निर्माणको नाममा फोटो-सेसनको शान भयो।।
नेपाली र संस्कृतका भाषिक प्लेटहरु आपसमा ठोकिंदा यस्तो काव्यिक भूकम्प जाने रहेछः-
१
ब्रह्मा-मुरारी-त्रिपुरांतकारी
मैं हूँ भनी ठग्दछ धुन्धुकारी।
भानुः-शशि-भूमिसुतो: बुधश्च
स्वनामधारी तर छन् कुतत्व ।।
२
गुरुश्च. शुक्र: शनि-राहु-केतव:!
उपाय राम्रो हुनसक्छ के तब?
कुरुवन्तु सर्वे मम सुप्रभातम्।
खोज्छन् सबैले जल-दालभातम्।।
०००००००००००००००००००००
कसैका रहर भूकम्पपीडितको राहत-ठेलीमा हुनेछन्
र कसैका नजर गाउँ-घरका बढेका चेलीमा हुनेछन्।
राजनीतिले पनि यही मौकामा बेठी-रोपाईं गर्दैछ सानू!
थोरैमात्र मान्छेहरु तिम्रो घाउ र मर्मको परेलीमा हुनेछन् ।। @
०००००००००००००००००००००००००००
लोभी-पापी र छट्टूले भूकम्प-पीडितको नास्ता उडाए,
सभासदले त्रिपाल र मन्त्रीका पीएले जस्ता उडाए ।
बाढी-पहिरो र भुईंचालोका विपद त टरेर जानेछन्,
तर सत्ताका साँढेले नै देशको शान्ति-सुविस्ता उडाए ।।#
००००००००००००००००००००००००००००००००००
भुइँचालोले उठिबास हुनेलाई घरबारको चिन्ता छ,
खुला आकाशमुनि सासफेर्दो परिवारको चिन्ता छ।
सबै काम छोडी पुच्छरमा हात लाउने दललाई भने,
जनताको साथ छोडेर राष्ट्रिय सरकारको चिन्ता छ ।।&
हामी बलेको अगेनामाथिको तातो भारमा बसेकाछौं,
दुई छिमेकीहरुको सधैं तानातानको मारमा बसेकाछौं।
पाइला-पाइला जोगिएर बाँच्नु नै हाम्रो नियति हो
किनकि हामी त धर्तीमा भूकम्पको निधारमा बसेकाछौं।।
विध्वंशले मन्दिर र गुम्बाको नाम-निशान छुट्याएन,
मृत्युको वाणले आर्य-अनार्यको जीउ-जहान छुट्याएन।
जाति-भाषा र धर्मको राजनीतिमा फस्नुहुन्न सान्नानी !
किनकि विपत्तिले हामी दुवैको भिन्नै पहिचान छुट्याएन ।।&
चेलीबेटी बेच्नेले प्रेमप्रस्ताव लिएर आउनेछ
बालबालिका-तस्करले किताब लिएर आउनेछ।
मौकामा चौका हान्न खप्पिस राजनीतिले पनि
राहत-उद्धारको नाममा तनाव लिएर आउनेछ।।
धामीझैं धर्ती कामेको बेला चाउरे प्रणय सुहाएन
जनसेवाको नाममा नेताले गरेको अभिनय सुहाएन ।
तस्कर-माफिया र भ्रष्टाचारको त्रिवेणीमा रमाउँदो
सहयोग माग्दै सरकारले, गरेको अनुनय सुहाएन ।।*
भूकम्प-पीडितलाई रेडक्रसले पूरै कुहेको चामल दियो,
ग्रीनक्रसले चैं चुहेको त्रिपाल र फाटेको कम्मल दियो।
नेताले उधारो आश्वासन र व्यापारीले महंगी दिएपछि,
अन्त्यमा सरकारले पनि स्वयं उत्सर्ग गरेको मल दियो ।।*
राज्यको खर्चले देश-विदेशतिर डुलिहाल्ने बेला हो यो,
राहतको व्यापार गरेर बेलुनझैं फुलिहाल्ने बेला हो यो।
चोरले चौतारी पाउने राजमा यसर्थ तिमी ढुक्क छौ
लोकतन्त्रकै आडमा साधुलाई शूली हाल्ने बेला हो यो ।।
०००००००००००००००००००००००००
मैले तिम्रो पीडा-मर्म र आँसुको व्यापार गर्न सकिंन,
आत्मस्वार्थको लागि मान्छेको तिरस्कार गर्न सकिंन।
मेरो अनुपस्थितिलाई अनौठो मानेर बाँचेका जनता हो,
मैले लोकतन्त्रको नाममा देशको बलात्कार गर्न सकिंन ।।
०००००००००००००००००००००००००
एकथरी भूकम्पलाई शान्त गर्न वेद पढ्दैछन्
अर्काथरी टुप्पो देखाएर स्वयं फेद चढ्दैछन् ।
तैपनि बाँदरको घाउजस्तै मौलाएका समस्याले
मुलुकमा एकपछि अर्को विपद र खेद बढ्दैछन् ।।%
000000000000000000000000
कोक्रामा हल्लिने शिशुलाई पनि भूकम्पकै त्रास रहेछ,
त्यहाँ त पराकम्पन र रमिते पाहुनाहरुको बास रहेछ
तैपनि खण्डहरमा बाँच्नेलाई सरकारले उचित राहत र
कालले लगेका आफन्तको सास ल्याउने आस रहेछ ।।&
००००००००००००००००००००००००००००००००
राष्ट्रघातको पाप पखाल्न, गङ्गाजल समाउनुपर्छ अरे,
भ्रष्टाचारलाई पुण्य देख्न स्वार्थको गाजल लाउनुपर्छ अरे।
लोकतान्त्रिक शिशुले मीठो निद्रा पाओस् भन्नको लागि,
जनताले सँधै मेड-इन सत्ताकै गजल गाउनुपर्छ अरे ।।&
००००००००००००००००००
माकुनेलाई शीतलनिवास देखाएर कोक्रामा सुताए,
ओलीलाई डोलीमा सजाउँला भनेर छोक्रामा सुताए।
स्यालको पछिलागेर सिंह बन्न खोज्नेलाई ठीकै भो,
प्रचण्डले आखिरमा दुवैलाई केराकै बोक्रामा सुताए ।।
००००००००००००००००००००
लोकेन्द्रबहादूरको सत्ता जोगाउन उनी ढाल बने,
प्रचण्डको शासनकालमा उनी योग्य द्वारपाल बने।
नेपाली राजनीतिका नगरबधू श्री वामदेव गौतम,
हालसालको भूमिकामा सुशील-दाको त्रिपाल बने ।। %
0000000000000000000
भोका जनताको गाँस खोसेर पेट मुसार्दै डकार्नुहोस्,
बेला-बखत अग्रगामी छलाङको नारा'नि खकार्नुहोस्।
जुन थालमा खायो त्यसैमा सु-सु पनि गर्ने महाशय,
सदाचारको सिपाहीलाई सकेसम्म तथानाम हकार्नुहोस्।।
००००००००००००००००००००००००००
हामी अलिकति करेसो जोडिएको सँधियारबाट पीडित छौं,
जात-जाति र धर्मको राजनैतिक हतियारबाट पीडित छौं ।
अरुले नसुन्ने गरी तिम्रो कानमा सुटुक्क भन्छु सान्नानी !
हामी त आफ्नै घरभित्रका यार र अंशियारबाट पीडित छौं ।।**
०००००००००००००००००००००००००
तस्करीको धनलाई छोरी-बुहारीको पेवा भनेकाछन्,
घूसखोरीको कमाईलाई सापटीको ढेवा भनेकाछन्।
देश र जनतालाई अहोरात्र चुस्ने जुकाहरु सबैले,
लोकतन्त्रकै नाममा लूटतन्त्रलाई सेवा भनेकाछन्।।
000000000000000000000
सीमानाको गीत लेख्ने कवि, वीरताको कहानी खोज्दैछ
पौरखी युवाको उम्दो ढुक्ढुकी, आशाको बिहानी खोज्दैछ।
हराउने र खोज्नेको भीडमा, बूढो सडकमा छामछुम गर्दै
यतिबेला देशको धर्ती, हराएको आफ्नो जबानी खोज्दैछ।।%%
0000000000000000000000000000000
देउरालीको पत्थर थें अक्षर भै बसी,
के भनेर जुटाऊँ म पिरतीको दसी।
निर्मोहीको रङ्गलाई यति भने पुग्छ,
छातीभित्र गजल लेख्दा नमेटिने मसी।। ***
००००००००००००००००००००००००००००००००
विगतमा आर्जिएका विभूषण हराएको शहरमा
प्रशंसा-पत्र पुरिएको शंका लागेको खण्डहरमा।
एउटा पागल-इतिहास, वर्तमानसँग राहत माग्दै
चिच्याउँदै भौंतारिन्छ, आजभोलि विराटनगरमा।।**
खाजामा साँधेको गुन्द्रुक र साथमा मोही-मकै थियो
पेट भरिएपनि नअघाएको मन, सायद भोकै थियो।
अजम्बरी याद लिएर फिर्नुअघि तिनको मुहारमा हेर्दा,
रुझेका परेलीमा मेरो र सिउँदोमा नाम अर्कै थियो ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
अगेनोबाटै आगोका कोइलाहरु बहिष्कृत भएपछि
मान्छेको शरीरबाटै पाइलाहरु अस्वीकृत भएपछि।
मासिने रोगले बेस्सरी च्यापेको ठान्नुपर्छ सान्नानी!
देशका रक्षकहरु-बाटै महिलाहरु तिरष्कृत भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
कलेज भनेको पनि हिलो-आली गरेकै खेत रहेछ,
शिक्षक भनेको पनि बाउसे र रोपारकै चेत रहेछ।
पढाउने काम, मानो रोपेरै मुरी फलाउनु हो सान्नानी!
विद्यार्थी भनेको हातमा बोकिने बीउकै संकेत रहेछ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
हातमा कपास र खरानी राखेर बत्ती कात्दैथिइन्,
साथमा बलेको दीयोलाई उछिन्दै रिसले तात्दैथिइन्।
नाइटो चिलाउँदा पनि सधैँ कपाल कन्याउने सान्नानी,
आज त मधु-प्यालाको साथमा पो, सम्साँझै मात्दैथिइन्।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
उनीसँग संयोगले, ख्याल-ख्यालमै परिचय भएपछि,
एक-अर्कालाई भेट्ने रहर, मनभित्र सञ्चय भएपछि।
(एउटै नाउबाट जीवन तर्नुको अर्को विकल्प देखिएन,)
एकअर्को-विना, धर्तीमा बाँच्नै नसक्ने निश्चय भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
कुनै भूलचूक रहेको भए, लेनदेन गरेर पश्चाताप गरौं,
विना-करकापको सहमतिले, साइनोमा सहीछाप गरौं।
कुनै बिन्दुमा पुगेर आगो र पानीले मिल्नैपर्छ भने
आजै जीवनको चौतारीमा बसेर, रहरलाग्दो पाप गरौं।।
०००००००००००००००००००००००००००००
कुरो पुरानो भएपनि, मनको घाउ भने अझै आलो रह्यो,
जीवनको आँखा थियौ, तिमी गएपछि सन्सारै कालो भयो।
एकैछिन हल्लाएर सर्वनाशपछि धर्तीको भूकम्प फर्कियो,
तर मेरो जीवनमा भने कहिल्यै नथामिने भुईचालो गयो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
छोरीले संस्कारको शान राख्न कपाल नै पाल्नुपर्ने,
छोराले मर्यादाको नाक थाम्न कपाल नै फाल्नुपर्ने।
कुन नियम हो भक्तले बिजुली बालेरै बाँच्ने युगमा
उसैको देउतालाई भने सलेदोको टिलपिल नै बाल्नुपर्ने ?
०००००००००००००००००००००००
नाता र साइनोको नाम त्यागेर अनामिका बनेपछि,
जीवनका पुस्तकको मूलपाठ छोडेर भूमिका बनेपछि।
समाजले ‘पुनर्मूषिको भवः’ त भन्ने नै भयो, प्यारी !
अचानक पत्नीको दर्जा त्यागेर, पूर्व-प्रेमिका बनेपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
छर-छिमेक मिलेर खेतबारी जोतिदेओस् भन्ने चाहन्छ,
नाता-गोता भेला भएर घर पोतिदेओस् भन्ने चाहन्छ।
स्वाभिमान बेचेर पुर्निर्माणको नारा दिने मेरो सरकार,
मामाले लगौंटी र ससुरालीले धोती देओस् भन्ने चाहन्छ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
चिन्ता र चिन्तनको भारी फालेर हल्का-हल्का कुरा गरौं,
पुरानो खाता बिर्सिएर नयाँ नाताको पहलका कुरा गरौं।
दिन ढलेपछिको साँझमा आशाको सानो दीप जगाएर,
कोलाहलको गोधूलीमा,आज थोरै अल्कोहलका कुरा गरौं।।
००००००००००००००००००००००००००००००
धर्ती जिउँदो-जाग्दो हुन्छ कात्रा गिराएर
जङ्गल हराभरा पार्नु लाथ्रा गिराएर।
छन्द भन्दा गन्ध आउँछ बहर भनेपछि
गजल लेख्ने रहर पुग्छ मात्रा गिराएर।।
०००००००००००००००००००००
असारे झरीको आवाज तिम्रै गीतको भाखाजस्तो लाग्यो
पानीमा रुझ्दै खुलेको घाम पनि तिम्रै आँखाजस्तो लाग्यो।
यो बिरानो सन्सारको माटोमा बसेर देखेको मीठो सपना
मलाई त आज तिमीसँगै डुलेको वन-पाखाजस्तो लाग्यो ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
मागेको धनले त्यसरी नै देशको पुनर्निर्माण गरिन्छ
जसरी पत्थरको मूर्तिमा वेदको मन्त्रले प्राण भरिन्छ।
भूकम्पले त हाम्रो एकपल्टमात्र सर्वस्व लुटेर गयो
देश लुट्नेबाट त बारम्बार घाउमाथि विष-बाण छरिन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००
माया मारेर सापटमा गएको रकम फर्किने खबरजस्तो
पुरानो मोबाइल सेटमा लगाएको नयाँ-नयाँ कभरजस्तो।
आफूले कोरेको नोट फर्किएर हातमा आउँदाको अनुभव
अर्कैसँगको घरजमपछि भेट्न आउने पुरानो लभरजस्तो।।
०००००००००००००००००००००००००००
चरासँग सापट लिएर फेरिने मीठा र सुरिला भाखाहरु
वैंसालुसँग मुस्कान पैंचो लिएर फूल फुलाउने पाखाहरु
अब त केवल सम्झनाको सिरानमा राखिने परदेशमा
मात्र बाँकी रहेकाछन् नुनिला आँसुमा पौडिने आँखाहरु।।
0000000000000000000000
गजलभित्र पूर्णिमाझैं सग्लो बहर देऊ,
धर्मजस्तै पाप गर्ने अग्लो रहर देऊ।
छँटाएकी मेरी उनी यस्तै कुरा भन्छिन्
पिरतीको अजम्बरी सङ्लो जहर देऊ।।
*************************
जूनमा टाँसिएको मन,तिमीबाट चोरिएपछि जगमगाएँ,
म त पाकेको कटहरझैं रहर फोरिएपछि मगमगाएँ।
म आफ्नो जीवनका सातौं रङ्गसम्म ठीकै भएपनि
तिमीबाट आठौं रङ्गको रूपरेखा कोरिएपछि डगमगाएँ।।
000000000000000000000000000
मामा र आमा दुवैतिरका नाता बेचेर सत्तामा उक्लियो,
निष्ठा र सदाचारलाई लिलाम गरेर समाजबाट एक्लियो।
उम्लिएपछि पोखिने नियतिको खेलले नछोडेको उसलाई
सत्ता र शक्तिको शिखरबाट पहिलेकै जमिनमा चिप्लियो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
जुन भाषामा तोते-बोली फुट्यो त्यही भाषालाई थुक्नेहरू,
एकता र भाइचाराको कुरा गर्दा ओठ-तालु दुवै सुक्नेहरु।
(लोकतन्त्रकै गुँडमा चल्ला काढेर बसेकाछन् भन्ने सुनिन्छ)
हातमा नेपाली नागरिकता बोकेर छातीमा विदेश दुख्नेहरू।।&&&
००००००००००००००००००००००००००००००००००
भग्नावशेष र घाउ लिलाम गरेर दाता पनि फकाउँदैछ,
धार्नी-बिसौलीको हिसाव मिलाउन खाता पनि फुकाउँदैछ।
देशलाई मानो र आफूलाई मुरी उब्जाउन व्यस्त सरकार,
पीडितको आँसु र झरीमा भिजेको छाता पनि सुकाउँदैछ।।&&&&
000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
अचेल साइनो परेकी प्रेमिकालाई लभर भनेहुन्छ,
खर-खाँचोमा घुमाउने प्रेमीलाई ड्राइभर भनेहुन्छ।
नाच्न नजानेको कलालाई डान्स गरेको भन्नेले
मन्दिरकै पेटी र घरकै कोठालाई साइबर भनेहुन्छ।।
00000000000000000000000000
जीवन भनेको समय दाहिने भएर सुख पाउने आशा हो,
हिंड्दा-हिड्दै चिप्लिएर जोरी-पारी हँसाउने तमासा हो।
घाम-पानीमा एकैछिन देखिने इन्द्रधनुझैं जीवन भनेको
शयौं परिभाषामा पनि नअटाउने कविताको परिभाषा हो।।&&
फुर्सदको ख्याल-ठट्टा लाजवन्ती झारलाई।
जुन पाटोलाई छोएपनि उसैगरी खुल्ने,
जिन्दगीको तोरीबारी घर-मौरीकी घारलाई।।
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
०००००००००००००००००००००००००००००
दि
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
दिदीलाई छोडेका भिनाजुबाटै चिनिने सालोजस्तै थियो।
पशुपतिको जात्रामा सिद्राको व्यापार गर्ने ओलीको टोली
पोकोमा हींङ थिएन,तैपनि हींङ बाँधेको टालोजस्तै थियो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
राजनैतिक सन्सारमा त्रिशङ्कु जन्माउन कुशल हुनेछ
नेपाली जनताका सपनाको लागि अक्करको फल हुनेछ।
राजनीतिको ज्योतिषले कुण्डलीमा देखेको तीतो सत्य
नेपालको संविधान साम्बले जन्माएको मुसल हुनेछ।।
दिदीलाई छोडेका भिनाजुबाटै चिनिने सालोजस्तै थियो।
पशुपतिको जात्रामा सिद्राको व्यापार गर्ने ओलीको टोली
पोकोमा हींङ थिएन,तैपनि हींङ बाँधेको टालोजस्तै थियो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
राजनैतिक सन्सारमा त्रिशङ्कु जन्माउन कुशल हुनेछ
नेपाली जनताका सपनाको लागि अक्करको फल हुनेछ।
राजनीतिको ज्योतिषले कुण्डलीमा देखेको तीतो सत्य
नेपालको संविधान साम्बले जन्माएको मुसल हुनेछ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
दिदीलाई छोडेका भिनाजुबाटै चिनिने सालोजस्तै थियो।
पशुपतिको जात्रामा सिद्राको व्यापार गर्ने ओलीको टोली
पोकोमा हींङ थिएन,तैपनि हींङ बाँधेको टालोजस्तै थियो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
राजनैतिक सन्सारमा त्रिशङ्कु जन्माउन कुशल हुनेछ
नेपाली जनताका सपनाको लागि अक्करको फल हुनेछ।
राजनीतिको ज्योतिषले कुण्डलीमा देखेको तीतो सत्य
नेपालको संविधान साम्बले जन्माएको मुसल हुनेछ।।
००००००००००००००००००००००००
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
००००००००००००००००००००००००
घण्टा फुटेपनि उझिन्डोमै झुन्डिएको रालोजस्तै थियो,
दिदीलाई छोडेका भिनाजुबाटै चिनिने सालोजस्तै थियो।
पशुपतिको जात्रामा सिद्राको व्यापार गर्ने ओलीको टोली
पोकोमा हींङ थिएन,तैपनि हींङ बाँधेको टालोजस्तै थियो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
राजनैतिक सन्सारमा त्रिशङ्कु जन्माउन कुशल हुनेछ
नेपाली जनताका सपनाको लागि अक्करको फल हुनेछ।
राजनीतिको ज्योतिषले कुण्डलीमा देखेको तीतो सत्य
नेपालको संविधान साम्बले जन्माएको मुसल हुनेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
स्वयं हावाले बाटो बदलेपछि हल्लिएको पात जिल्लियो
टाउको प्रयोगशाला बनेपछि भस्मासुरको हात जिल्लियो।
मामाको तरुनी घोडीमा हीही गर्दै एकैछिन बुर्कुसी मारेर
काँग्रेसी बन्दूक प्रचण्डले फालिदिएपछि भारत जिल्लियो।।
विचार र चिन्तनको नाममा विपीको भोटो पनि बेचेर खाए
मनमोहनको नाम र मदन भण्डारीको फोटो पनि बेचेर खाए।
गणतन्त्रको टाउकोभित्र राजतन्त्रको गिदी बोकेका नेताले
देशको सीमा,नदीको पानी र सल्लाको खोटो पनि बेचेर खाए।।
00000000000000000000000000000
वाईवाईको सट्टा मकैभटमासको खाजा फर्किए’नि के भो?
डिजे र बैन्डबाजाको सट्टा पञ्चैबाजा फर्किए’नि के भो ?
आफ्नो नामको संविधान लागू गर्न नसक्ने गणतन्त्रभन्दा
देश लुट्ने पातकीलाई पाता कस्ने राजा फर्किए’नि के भो ?
00000000000000000000000000000000
बर्खान्तपछि सरकारसँग उधारो सम्झौता भयो
भूकम्प पीडितको राहत त नदेखिने द्यौता भयो।
सत्ताका व्यापारीहरूको कुकर्मलाई विचार गर्दा
लोकतन्त्र नामको बुख्याँचा पनि देशकै सौता भयो।।
000000000000000000000000
राज्यले ह्याप्पी बर्थडेको शैलीमा भूकम्प दिवस मनायो
मर्नेको सन्तानले आफन्तको नाममा पिण्डपानी चढायो।
भत्किएको घरलाई हेर्दै आँसु बगाउने नेपालीको नाकमा
आफ्नै काँधको लोकतन्त्र सतीदेवीको लासझैं गह्नायो।।
000000000000000000000000000
बनोस् घामको ज्योतिको धाम बस्ती
सफा कर्मको होस् सधैं मोजमस्ती
त्यहाँ पुग्न पाओस् जहाँ पर्छ साँझ
दियालो बनी गाउँमा कृष्ण वस्ती
0000000000000000000000000
नदीको रूपमा बग्ने आमाको चरण-जल पनि भनेनन्
किसानको खेतबारीमा पुग्नुपर्ने बीउ-मल पनि भनेनन्।
नालायक नेताको पछिल्लो अपराधको बुदाटिपोट यो
भूकम्प-पीडितका नामको चामल र कम्बल पनि भनेनन्।।
आन्दोलनमा होमिने जाँगर, विदेशीको स्याबासले दिन्छ
सरकारी निर्णयको नमुना, भारतीय दूतावासले दिन्छ ।
कागजमा लेखेको सार्वभौम सत्ता हाम्रैले बेचे सान्नानी !
देश पोल्नेहरूलाई आगो चाहिए, शीतलनिवासले दिन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
बेसीमा गुयेँली र लेकमा पाक्ने काफलको बोटमा देखें,
घाम डुबेपछि बास माग्न जाँदा भेडी-चौंरीको गोठमा देखें।
जुनी-जुनीमा नछोएर केवल सम्झनामा साँचेकी उनलाई
घाम-पानीमा रुझेर हाँसेको इन्द्रधनुको ओठमा देखें
०००००००००००००००००००००००००००००००
नयाँ संविधान ब्याएको सुत्करो पनि
गफकै खोल रहेछ,
सत्ताको पिंजरामा रमाएको सुगाकै
हरि-बोल रहेछ।
बाहिर कसैलाई नभनेपनि मनले त यसै
भन्छ कान्छी !
यो सरकार पनि तस्कर र माफियाको
जुत्ताकै सोल रहेछ।।
आजसम्म यौटा कुरा नबुझेको खास यो ?
यति प्यारो जिन्दगीको कहाँ जान्छ
सास यो ?
खोलाजस्तै नाकै-नाका नेपाल छिरे
पनि,
डिजेल-पेट्रोल-मट्टितेल र कहाँ
जान्छ ग्याँस यो ?
0000000000000000000000000000000
किसान-मजदूर र भोका-नाङ्गा
व्यथितलाई पनि बिर्सिए,
आन्दोलनमा ज्यान मुमाएका शहीदलाई
पनि बिर्सिए
केका लागि संघीयता र गणतन्त्रको
गीत गाउनु मैले ?
सत्तामा रमाएका गिद्धले
भूकम्प-पीडितलाई पनि बिर्सिए।।
000000000000000000000000000000
सम्पन्न भैसकेका छन्,गोप्य मन्त्रणा
र ढोगभेटहरू
चिल्लोचाप्लोले पनि भरिएका छन्
परजीवी पेटहरू ।
दिल्लीका शासकले टाउको जोगाउन
प्रयोग गरेपछि
नेपालकै सिंंगौरामा फिर्ता
पठाउँदैछन् आफ्ना हेलमेटहरू।।
Ooooooooooooooooooooooooooooo
गाउँ-शहरमा फाट्टफुट्ट भेटिने
सिल्लीबाट जोगिनुपर्छ,
सत्ताको झोलचोक्टा र चुरोटको
खिल्लीबाट जोगिनुपर्छ।
चोरको दाउ र डाकाको आक्रमणलाई
सामान्य ठानेपनि,
छिमेकमा ढुकेरै बसेको घिनलाग्दो
दिल्लीबाट जोगिनुपर्छ।।
0000000000000000000000000000000
दिल्लीतिर उडेका बाजहरू, चारापानी लिएर
फिर्नेछन्,
नेपालको छाती घुमाउन, हातो-कमानी
लिएर फिर्नेछन् ।
स्वयम्भू र पशुपतिको निवासलाई
परदेश ठान्नेले अब,
लालकिल्ला र ताजमहलको राजधानी
लिएर फिर्नेछन्।।
00000000000000000000000000000000
तिनैका खेतालाको नेपाल खन्ने व्यग्रता पनि देखियो।
समयले सबैलाई सडकमा नाङ्गै हिंडाउँदो रहेछ सानू !
रामवरण यादवको पनि राजनैतिक दरिद्रता देखियो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
काँढाको छियाछिया झेल्दै अघि बढ्ने पाइलो खोजेको हो
साँझका लागि पुर्खाले साँचिदिएको दियालो खोजेको हो ।
सिङ्गो अँध्यारोलाई पिउँने शक्ति र सामर्थ्य नभएपनि
मैले त जीवनको गोरेटो हेर्न ससानो उज्यालो खोजेको हो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
न कसैले मिचिएको सुस्ता र गुमेको टिस्टा मागेको छ
न कसैले सामाजिक एकता र देशको निष्ठा मागेको छ।
बरु संघीयताको आडमा बाईसी र चौबीसीका सामन्तले
पुराना राज्यको फिर्ती र सत्ता-शोषणको चेष्टा मागेको छ।।
०००००००००००००००००००००००००
संघीयताको बैला थुनबाट उधारो पेडा पनि झर्नदेऊ,
पहिचानको नाममा देश चिर्ने बखेडा पनि गर्नदेऊ।
सत्ताको लागि देशलाई नै दिल्लीको खर्क बनाएपछि
मालिकले पठाएका एक करोड भेडा पनि चर्नदेऊ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
हामी बुद्ध र सीताको छाया र आङमुन्तिरको देशमा छौं
पवित्र गुम्बा र मन्दिरैमन्दिरको चाङमुन्तिरको देशमा छौं।
यी सबै चियाको कपमा तूफान ल्याउने टेबुल गफमात्र हुन्
यथार्थमा हामी विदेशी दलालको टाङमुन्तिरको देशमा छौं।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
मेरो कारणले फाटेको भए, आऊ मन सिलेर बाँचौं
आधा रोटी र भातको गाँस, आधा-आधा निलेर बाँचौं।
हिजोजस्तै भोलि पनि, एक्लै बाँच्न सकिन्न कान्छा!
माटो र बाटोमा मात्र होइन, मनभित्र पनि मिलेर बाँचौं।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
टन्किएर दुखेको पिलोमा खटिरा थप्ने काम हुँदैछ,
नयाँ राजाको लागि देशमा चिरा थप्ने काम हुँदैछ।
उसैपनि जात र धर्मको नशाले लठ्ठिएको मान्छेलाई
राजनैतिक सत्ता र स्वार्थको मदिरा थप्ने काम हुँदैछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
मालिककै इशारामा मधेसी शाहज्यादा बटारिएका हुन्,
योजना अनुसार नै दलभित्रका प्यादा चटारिएका
हुन्।
श्रीपेचविनाकै हुकुमका त्रिशङ्कु तीन राजा पनि
के कम
धामी र बोक्सीको भूमिकामा अलि ज्यादा हतारिएका
हुन्।।
00000000000000000000000000000000000000000000
संविधानसभाबाट भारतीय रगतको नाता बाहिरियो,
त्यसैको पछि लागेर पुरानो तागतको नाता
बाहिरियो।
एकदिन कृष्ण वस्तीले मुक्तकको अन्त्यमा लेख्नेछ,
लाज पचाएर बाँकी बचेको,
सत्ता-संगतको
नाता बाहिरियो।।
0000000000000000000000000000000000000000
देशमा मुख गाडेका जुका झार्ने टिम्मुर चाहिएको छ,
हिमाल-तराईको रक्षा गर्ने गतिलो कुकुर चाहिएको छ।
लोकतन्त्रको नाममा भद्रगोल बाँड्ने बेइमान नेताभन्दा,
देशलाई त एउटा इमान्दार जङ्गबहादुर चाहिएको छ।।
00000000000000000000000000
00000000000000000000000000
साइनबोर्डमा त लेखिएको छ"अधिकारको लडाइँ हो"
आ-आफ्नो नाकको नाम राख्ने"संस्कारको लडाइँ हो।।"
धुरी डढेर खरानी भएको भोलिपल्टै हामीले भन्नुपर्नेछ
यो अधिकार र संस्कारको नभई "धिक्कारको लडाइँ हो।।"
अनि बादल डुलेको आधा आकाशबाट जलधारा झरेको देखे।।
०००००००००००००००००००००००००
पाकेको लोहोरो खानका लागि हिजो हातमा थाल थमाए
जातीय राज्यको मुकुट-गद्दी र बन्दूकको नाल थमाए।
देश हारेर विखण्डन र कलहले जित्ने संघीय प्रदेशलाई
मुलुककै घरभेदी नेताले केवल रगतको आहाल थमाए।।
0000000000000
मैले आखाशबाट रँदै पिल्पिलाउँदो तारा झरेको देखें,विदा हुने बेलामा समुस्कान रसाएको तिम्रा आँखाबाट
मैले त एकैसाथ जुनी-जुनीका निर्मल इशारा झरेको देखें।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
सङ्घीयताको लोहोरो ब्याउने झूठ गनगनाउन छोड।
पूरै देशले सत्तामा विदेशी दलाल छन् भन्ने बुझेपछि
अब नाइटो चिलाउँदाको लाजले टाउको कन्याउन छोड।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
जीवन-यात्राको निरन्तरतामा अलिकति नाम कमाए
गाँसबास र कपासका लागि ठिक्क पुग्ने दाम कमाएँ।
तैपनि मन नमिलेको गणितमा कहाँ गल्ती भएर हो
तिम्रो र मेरो साइनोमा जहिलेसुकै बदनाम कमाएँ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
चोरेरै भए'नि तिम्रो मुस्कानलाई टिपटाप गर्ने मन छ,
खोसेरै भए'नि जीवनको कागजमा सहीछाप गर्ने मन छ।
तिम्रो मनको कानुनको दफामा कुनै छेकथुन छैन भने,
जुनी दिएरै भए'नि मलाई रहरलाग्दो पाप गर्ने मन छ।।
०००००००००००००००००००००००
शान्तिको नाममा भाग-शान्ति लुट्ने बजेट बन्द छ,
अतिरिक्त लक्ष्मीले ओहोर-दोहोर गर्ने चेनगेट बन्द छ।
पुनर्निर्माणको साँचो र आफ्नो हात जगन्नाथ गर्नपाए,
देश र जनता निथ्रिए'नि आफ्नो र आफ्नाको पेट बन्दछ।।%%%
०००००००००००००००००००००००००००००
बाँच्नेलाई भोकै राखेर मर्नेलाई पिण्ड-सिधा चढाइन्छ,
धर्ममाझैं नेपाली राजनीतिमा सधैं व्दिविधा पढाइन्छ।
सरकारबाटै गरीब देशको भोको वर्तमानको गाँस खोसेर,
सेतो हात्तीजस्ता भूतपूर्व विशिष्टको सुविधा बढाइन्छ।।&&&
००००००००००००००००००००००००००००००००
उसले र मैले नाता प्रमाणित गर्नैपर्ने सन्देश गएपछि,
उम्किने बाटो सकिएर अन्तिम विकल्प शेष रहेपछि।
साविती बयानले एकअर्काको हत्कडी बनेकै हो श्रीमान् !
जनताले फैसला गर्ने जग्गेमा विहेको मुद्दा पेश भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
जमिनमा गाडिएको लासलाई उसकै चिहानले खान्छ,
माकुराको माउलाई आफैंले जन्माएको सन्तानले खान्छ।
नेता र दलले भीडको मादल भएर यस्तै बज्दै जाने हो भने
लेखेरै राखेहुन्छ"तिनलाई कार्यकर्ताकै तानातानले खान्छ ।।"%%
000000000000000000000000000
निश्चय नै जीवन भनेको समस्यै-समस्याको डङ्गूर हो,
कुनैपनि बेला पानीको बेलुनजस्तै फुट्ने क्षणभङ्गूर हो।
जोसुकैले जेसुकै परिभाषा दिएर स्वाँङ पार्न खोजेपनि
जीवन भनेको बोटमा पाकेर ओठमा बसेको अङ्गूर हो।।
०००००००००००००००००००
एकअर्काको अभावमा लागेका घाउमा मह्लम लगाऊँ
बेलगाम हाम्रा मन-सोच र विचारहरुमा गलम लगाऊँ।
पुरानो नाताको सुकेको हाँगालाई बितेको सपना सम्झेर
आऊ जीवनको अर्को हरियो हाँगोमा नयाँ कलम लगाऊँ।।
०००००००००००००००००००
तिम्रो शहरमा त पुरानै धून बज्ने नयाँ बाजा रहेछन्
र मेरो ठहरमा पुरानै घाउ दुख्ने नयाँ धाँजा रहेछन्।
झूठा ठहरिए कान काटेर फालिदए'नि हुन्छ सान्नानी !
लोकतन्त्रको प्रहरमा पुरानै मुहारका नयाँ राजा रहेछन् ।।
०००००००००००००००००००००००००
आफुले साँध लगाएको खुकुरीले आफैंलाई काट्ने रहेछ
स्वार्थपूर्तिका लागि बाउलाई छोराले पनि ढाँट्ने रहेछ।
भागबन्डाको बाघले तिमीलाई पनि खानेछ नेताज्यू !
काखमा राखेको कुकुरले मालिककै मुख पनि चाट्ने रहेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
मेरो आँखाले तिमीबाहेक अरु कसैलाई छान्न सकेन,
गरीवीको खल्तीले तैपनि मायाको रहर धान्न सकेन।
खोलो तरेपछि बिर्सिएको लौराले भोग्ने वियोगमा
मैले लेखेको गीतले सायद, तिमीलाई तान्न सकेन।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
तिमीले बिर्सिएपछि मैले पनि सम्झने इलम रहेन,
मनको घाउ चर्किएर दुख्दा लगाउने मलह्म रहेन।
मातिएको साँझसँग आत्तिएको याद साट्दा-साट्दै
मेरो स्वयंको भन्नु त जिन्दगी लेख्ने कलम रहेन ।।
00000000000000000000000000
राजतन्त्रले चुसेका जनतालाई गणतन्त्रबाट आस भयो,
ग्रहगतिले लोकतन्त्रको गुँडमा विदेशी गिद्धको बास भयो।
साँढे ब्याएर डोकैमा दूध अड्छ भन्ने ठानियो कि क्या हो ?
हेर्दाहेर्दै शिक्षा-स्वास्थ्य र न्यायको पनि सत्यानाश भयो।।
००००००००००००००००००००००००००००
देशको भाग्य र भविष्यकालागि त्यो असल पनि हुनसक्छ,
विरोधी र निमुखालाई दबाउने मात्र मसल पनि हुनसक्छ।
राजनीतिका धामी-वैद्य र ज्योतिषीले भनेकैजस्तो नभएर,
भोलि जन्मिने संविधान त साम्बको मुसल पनि हुनसक्छ।।%%
००००००००००००००००००००००००००००००००००
(साम्बः- वंशनाशी मुसल जन्माउने कृष्णका छोरा)^^^^^
००००००००००००००००००००००००००००००००००
सधैँ ढाँट-छलको कम्मरमा कस्ने राजनीतिका पटुकाहरु
शासनमा बस्नेले देशको रस पिउँन प्रयोग गर्ने बटुकाहरु।
सन्सारको जुनसुकै देश र कालखण्डमा'नि उस्तै हुन्छन्
अर्काको रगत चुसेरै बाँच्ने कीर्ना-जुम्रा-चुर्ना र जुकाहरु।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
अकालमा पनि सोचाइमा आशाको फूल सिउरिएको हुन्छ,
शोकको बाढीमा हेलिंदापनि मनको मयल खौरिएको हुन्छ।
ईश्वर भनेको कस्तो हुन्छ ?भनेर सोध्नेलाई छोटो उत्तर
ईश्वरको गुणपनि माल्दाइकै शिर-जस्तो निहुरिएको हुन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
सडेको चामल विश्वखाद्य कार्यक्रमको अनुदान हुन्छ,
सबै देशी-विदेशी तस्करको एकै सोचको खानदान हुन्छ।
बाढी-पहिरो-हैजा र भूकम्प-पीडितको पीडा र छाती पनि,
राजनीति र सहयोगको नाममा लुट्नेको खेलमैदान हुन्छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
साधना र सिद्धिको लागि नदीझैं अविरल लेवर हुनुपर्छ,
विधागत पहिचानको लागि सिर्जनाको कलेवर हुनुपर्छ।
आफ्नो गजललाई अजम्बरी बनाउने हो भने सान्नानी !
रूपमा लालिमा र गुणमा गीतिकविताको फ्लेवर हुनुपर्छ।।&&&
००००००००००००००००००००००००००
धारो-चौतारो र बाटो, निजी बिर्ताको चौघेरोमात्र होइन
आफ्नो भन्नु हाडनाता र रगतको सेरोफेरोमात्र होइन।
"देश मेरो पनि हो" भन्ने कुराकाई जायज मान्दामान्दै
यो पनि बुझ्नैपर्छ कि देश भनेको तिम्रो वा मेरोमात्र होइन।।&&&&
000000000000000000000000000000
मनमा पाप र पुण्य नपाल्ने शिशुको आँङमा भोटो छैन,
विनासेल्फी सेवामा जुट्ने महात्माको सोच खोटो छैन।
राहत र उद्धारमा पनि प्रचारै खोज्नेलाई एउटा सूचना,
भूकम्प र पीडित दुवै पक्षसँग फेसबुकमा टाँस्ने फोटो छैन।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
आजभोलि चामलमाथि मल र बियाँ हावी भएको छ,
विश्वविद्यालयको शिक्षामाथि माफिया हावी भएको छ।
समाजकै ऐना मानिने साहित्यमा त्यसको प्रभाव पर्नाले
गजलको पनि काफियामाथि हकिममियाँ हावी भएको छ।।****
0000000000000000000000000000
शरीरभन्दा ठूलो लुगा र लुगाभन्दा धेरै खल्ती हुन्छ,
मान्छे र वनमान्छे नछुट्टिने कै आजभोलि चल्ती हुन्छ।
बुझि-नसक्नुको उत्तर आधुनिक साहित्य र सभ्यतामा,
मान्छेले के बोल्दा ठीक हुन्छ र के बोल्दा गल्ती हुन्छ ?
00000000000000000000000000000
लोकतन्त्रमा सबैखाले विचार र रहरको चान्स आउँछ,
गाउँको गीत र लोकनाचको सट्टा शहरको डान्स आउँछ।
लोकभाका र छन्दको कुरा त मकै-कोदोझै अपाच्य भए,
अब त गीत-गजलको नाममा बहरको रेमिट्यान्स आउँछ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००००
मैले हिमाल चढ्ने र तैंले कलेज पढाउने ज्ञान फरक छ,
मेरो बुद्ध र तेरो शिवले आँखा चिम्लेर गर्ने ध्यान फरक छ।
शहरको कृष्ण वस्तीलाई सैलुङको सेर्पाले गरेको प्रश्न हो यो,
तैंले-मैले देख्ने विहान र मरेपछि पुरिने चिहानमा फरक छ ?
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
जनताका बीचमा एक होइन अनेक-उदेक दुखेको छ,
तैपनि सत्तामा सुत्नेको न मन न विवेक दुखेको छ।
फेरि एकपटक भक्ति थापा र बलभद्रले जन्मनैपर्छ
किनकि योबेला देशको सीमानामा लिपुलेक दुखेको छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००
भविष्यले पुनर्निर्माण भए-नभएको धरहरा खोज्नेछ,
आज अतिक्रमणमा परेका पहरा र मनोहरा खोज्नेछ।
आफ्ना पुर्खाको रगतले कोरिएको देशको सीमा-नाकामा
सुस्ता र लिपुलेकको रक्षामा चुकेको पालो-पहरा खोज्नेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००
कोक्रामा खेलको शिशुभन्दा अर्को इमान्दार,
नेपालको राजनीतिभन्दा अर्को ठगको सरदार।
कोसँग पो तुलना गरेर यस्तै हो भन्नु मैले ?
आमाको काख र जन्मभूमिको प्यारो सन्सार।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
शहीदको रगतले नै लिपेर गणतन्त्रको आकार बनाइयो
जनताको मतलाई झुक्याएर सिल्लीको सरकार बनाइयो।
राज्यको शिक्षाले नागरिकलाई वेरोजगारको प्रमाणपत्र र
विदेशी बजारमा पुग्दा मोहोरमै बिक्ने कामदार बनाइयो ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
खुट्टामा शान खोज्नेहरु पालिसदार जुत्तामा ठाँटिएर
रवाफी-पोज चाहनेहरु मालिसदार कुत्तामा ठाँटिएर।
जनता-जनार्दन र देशको मान-मर्दन गर्ने नेताहरु
पाखण्डले बाँच्ने गर्छन् सेना-पुलिसदार सत्तामा ठाँटिएर।।
०००००००००००००००००००००००००००००००
आयु र समयसँग टाढिनको लागि मदिरा पिएको छु
उपहारमा ससम्मान पाएका घाउ-खटिरा जिएको छु ।
कतै सम्झौता र कतै सम्झौटोलाई नै जीवन बुझेर
देउथानमा चढाएका धगाझैं मुटुका चिरा-चिरा सिएको छु।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
हाम्रोमा राजनीतिका ठेकेदारको बोलकबोल सस्तो छ,
सोझा-सीधालाई छिर्के लाएर गरिने भद्रगोल सस्तो छ।
अरु जुनसुकै चिजको मूल्यले हिमालचुली चढेपनि
नेपालमा जनता भनिने सत्ता-शिकारको मोल सस्तो छ ।
००००००००००००००००००००००००००००००००
म यतिबेला दूध र चिनीविनाको टर्रो चियासँग छु,
फलाम खाइसकेर पनि दापमा बसेको खियासँग छु।
नाता टुटेपछिको साइनोमा बाँच्नुको पीडालाई सम्झदै,
म हातबाट छुटेर फुटेको भाग्यको छिया-छियासँग छु ।।
००००००००००००००००००००००००००००
बेफुर्सदी उसको कपालमा चिन्ता र मयलका लट्टा छन्
निष्कपट हाँसो र व्यवहार नै बाठाका लागि ठट्टा छन्।
लोकतन्त्रले उपहारमा दिएको बेरोजगारी र भोकसँगै,
मैंच्याङसँग हदम्याद नलाग्ने पीडाको पेन्सनपट्टा छन् ।। **
०००००००००००००००००००००००००००
कुनै मन्त्री काम देखाउन डिभीको पछि लागेको छ
उसको सहकर्मी नयाँनयाँ बीबीको पछि लागेको छ।
बुद्धिको पाठो खोलामा बगाएर बाँच्ने सबै बुद्धिजीवी
चाकडीको फाइल च्यापेर सिभीको पछि लागेको छ।।*
०००००००००००००००००००००००
मलाई लिन तूल र फूलले सजाएको डोली ल्याउने रे,
बाजा र जन्तीको साथमा साथीभाइको टोली ल्याउने रे।
शिक्षा-संस्कार र मलाई नै पाएर पनि नपुगेको उसले
दाइजोको माल बोक्ने ट्रक र पैसा बोक्ने झोली ल्याउने रे।।
००००००००००००००००००००००००००००
कुनै भाव फुर्दा यता कोरिएका
उता अन्यका नामले चोरिएका।
कठै !सिर्जना यी हुँदाछन् अनाथ,
किरा-मा-कुराबीचमा घोरिएका ।।&
00000000000000000000000000
बारीको मकै र जङ्गलको फल-काफल आहार छ
भाषा र परिभाषा नै बिगार्ने जाँगरको व्यवहार छ।
बेहोरामात्र मिलेको कारणले भनेको होइन मैले
भुत्ला र पुच्छर भैदिए मेरो'नि बाँदरकोजस्तै अनुहार छ।।*
००००००००००००००००००००००
सिङ्गै पहाड बोकेर हिंड्नसक्ने ऊ बलवान् हो,
ज्ञान-ध्यान र बुद्धिमा अग्रणी ऊ विव्दान् हो ।
रामभक्तकै नामबाट सन्सारमा पूजा भएपनि,
आखिर हनुमान् भनेको पनि बाँदरकै सन्तान हो ।। &
0000000000000000000000000000
खानकै लागि बाँच्नेले पनि बेलामा सघाउँदो रहेछ,
मूसाले पनि बिरालाको न्याउरोलाई भगाउँदो रहेछ।
यसपालि नेताले टेकेको खुट्टोलाई हेरेर जनताले भने
तिर्तिरे पानीको नपत्याउने खोलाले पनि बगाउने रहेछ।।
००००००००००००००००००००००००००००००
पानीको थोपाले बन्ने बेलुनलाई झिंगाले पनि फोर्छ,
बिस्कुनजस्तै सुकाएको मनलाई जसले पनि चोर्छ।
लाटाको देशमा गाँडोले पनि तन्नेरी हुने अवसर पाए
कृष्ण वस्तीले पनि गिठ्ठो न रिठ्ठोझैं मुक्तक कोर्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
वैंसमा सबैलाई आ-आफ्नै रूपको तलतल लाग्नसक्छ,
ढुकुरको जोडी देख्दा आफ्नै मनको खलबल लाग्नसक्छ।
डोको-राँगो र थैलोलाई पनि काफिया नै देख्ने उमेरमा
वर्णको चुल्ठो र शब्दको गुजुल्टो पनि गजल लाग्नसक्छ ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
नेताको अभिनय-कालमा चिन्ता र तनावको स्वभावमा छु,
भूकम्पले फस्टाएको व्यापारको उच्च प्रभावको दवावमा छु।
जनताको काम लिएर भेट्न आउनेलाई ढोकैबाट फर्काइदिनू,
म यतिबेला व्यस्तताको नाममा सुरा-सुन्दरी र कबाबमा छु।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
भोलिको कुरा छोडेर आजको लागि फुलेको बाँस पलाएको छ,
देशले धान्ला-नधान्ला तैपनि सहमतिले आस पलाएको छ ।
पुनर्निर्माणको श्रोत र संविधानको ग्रह-गणितलाई जोडेर हेर्दा,
असारमा हुने दाता राष्ट्रको भेलामा हाल्ने घाँस पलाएको छ ।।^
००००००००००००००००००००००००००००००००००
वसन्तमा पाक्ने काफललाई स्वागत गर्ने हाँसो रहेन,
बाँच्नका लागि अन्नपात र मर्नका लागि पासो रहेन।
तिमी आएर भक्कानिंदै रोएर फर्किएको देखेर पनि
छेउको सुकुलमा बसाएर मनको बह पोख्ने चासो रहेन ।।
००००००००००००००००००००००००००
देश र जनताको अपार जन-धनको अवसान भयो,
क्षणभरमै हाँस्दो-खेल्दो घर-सन्सार पूरै मसान भयो।
खोलामा मन बगाएर राजनीतिमा लाग्नेको कुरै अर्को
राहत र पुनर्निर्माणको नाममा फोटो-सेसनको शान भयो।।
नेपाली र संस्कृतका भाषिक प्लेटहरु आपसमा ठोकिंदा यस्तो काव्यिक भूकम्प जाने रहेछः-
१
ब्रह्मा-मुरारी-त्रिपुरांतकारी
मैं हूँ भनी ठग्दछ धुन्धुकारी।
भानुः-शशि-भूमिसुतो: बुधश्च
स्वनामधारी तर छन् कुतत्व ।।
२
गुरुश्च. शुक्र: शनि-राहु-केतव:!
उपाय राम्रो हुनसक्छ के तब?
कुरुवन्तु सर्वे मम सुप्रभातम्।
खोज्छन् सबैले जल-दालभातम्।।
०००००००००००००००००००००
कसैका रहर भूकम्पपीडितको राहत-ठेलीमा हुनेछन्
र कसैका नजर गाउँ-घरका बढेका चेलीमा हुनेछन्।
राजनीतिले पनि यही मौकामा बेठी-रोपाईं गर्दैछ सानू!
थोरैमात्र मान्छेहरु तिम्रो घाउ र मर्मको परेलीमा हुनेछन् ।। @
०००००००००००००००००००००००००००
लोभी-पापी र छट्टूले भूकम्प-पीडितको नास्ता उडाए,
सभासदले त्रिपाल र मन्त्रीका पीएले जस्ता उडाए ।
बाढी-पहिरो र भुईंचालोका विपद त टरेर जानेछन्,
तर सत्ताका साँढेले नै देशको शान्ति-सुविस्ता उडाए ।।#
००००००००००००००००००००००००००००००००००
भुइँचालोले उठिबास हुनेलाई घरबारको चिन्ता छ,
खुला आकाशमुनि सासफेर्दो परिवारको चिन्ता छ।
सबै काम छोडी पुच्छरमा हात लाउने दललाई भने,
जनताको साथ छोडेर राष्ट्रिय सरकारको चिन्ता छ ।।&
हामी बलेको अगेनामाथिको तातो भारमा बसेकाछौं,
दुई छिमेकीहरुको सधैं तानातानको मारमा बसेकाछौं।
पाइला-पाइला जोगिएर बाँच्नु नै हाम्रो नियति हो
किनकि हामी त धर्तीमा भूकम्पको निधारमा बसेकाछौं।।
विध्वंशले मन्दिर र गुम्बाको नाम-निशान छुट्याएन,
मृत्युको वाणले आर्य-अनार्यको जीउ-जहान छुट्याएन।
जाति-भाषा र धर्मको राजनीतिमा फस्नुहुन्न सान्नानी !
किनकि विपत्तिले हामी दुवैको भिन्नै पहिचान छुट्याएन ।।&
चेलीबेटी बेच्नेले प्रेमप्रस्ताव लिएर आउनेछ
बालबालिका-तस्करले किताब लिएर आउनेछ।
मौकामा चौका हान्न खप्पिस राजनीतिले पनि
राहत-उद्धारको नाममा तनाव लिएर आउनेछ।।
धामीझैं धर्ती कामेको बेला चाउरे प्रणय सुहाएन
जनसेवाको नाममा नेताले गरेको अभिनय सुहाएन ।
तस्कर-माफिया र भ्रष्टाचारको त्रिवेणीमा रमाउँदो
सहयोग माग्दै सरकारले, गरेको अनुनय सुहाएन ।।*
भूकम्प-पीडितलाई रेडक्रसले पूरै कुहेको चामल दियो,
ग्रीनक्रसले चैं चुहेको त्रिपाल र फाटेको कम्मल दियो।
नेताले उधारो आश्वासन र व्यापारीले महंगी दिएपछि,
अन्त्यमा सरकारले पनि स्वयं उत्सर्ग गरेको मल दियो ।।*
राज्यको खर्चले देश-विदेशतिर डुलिहाल्ने बेला हो यो,
राहतको व्यापार गरेर बेलुनझैं फुलिहाल्ने बेला हो यो।
चोरले चौतारी पाउने राजमा यसर्थ तिमी ढुक्क छौ
लोकतन्त्रकै आडमा साधुलाई शूली हाल्ने बेला हो यो ।।
०००००००००००००००००००००००००
मैले तिम्रो पीडा-मर्म र आँसुको व्यापार गर्न सकिंन,
आत्मस्वार्थको लागि मान्छेको तिरस्कार गर्न सकिंन।
मेरो अनुपस्थितिलाई अनौठो मानेर बाँचेका जनता हो,
मैले लोकतन्त्रको नाममा देशको बलात्कार गर्न सकिंन ।।
०००००००००००००००००००००००००
एकथरी भूकम्पलाई शान्त गर्न वेद पढ्दैछन्
अर्काथरी टुप्पो देखाएर स्वयं फेद चढ्दैछन् ।
तैपनि बाँदरको घाउजस्तै मौलाएका समस्याले
मुलुकमा एकपछि अर्को विपद र खेद बढ्दैछन् ।।%
000000000000000000000000
कोक्रामा हल्लिने शिशुलाई पनि भूकम्पकै त्रास रहेछ,
त्यहाँ त पराकम्पन र रमिते पाहुनाहरुको बास रहेछ
तैपनि खण्डहरमा बाँच्नेलाई सरकारले उचित राहत र
कालले लगेका आफन्तको सास ल्याउने आस रहेछ ।।&
००००००००००००००००००००००००००००००००
राष्ट्रघातको पाप पखाल्न, गङ्गाजल समाउनुपर्छ अरे,
भ्रष्टाचारलाई पुण्य देख्न स्वार्थको गाजल लाउनुपर्छ अरे।
लोकतान्त्रिक शिशुले मीठो निद्रा पाओस् भन्नको लागि,
जनताले सँधै मेड-इन सत्ताकै गजल गाउनुपर्छ अरे ।।&
००००००००००००००००००
माकुनेलाई शीतलनिवास देखाएर कोक्रामा सुताए,
ओलीलाई डोलीमा सजाउँला भनेर छोक्रामा सुताए।
स्यालको पछिलागेर सिंह बन्न खोज्नेलाई ठीकै भो,
प्रचण्डले आखिरमा दुवैलाई केराकै बोक्रामा सुताए ।।
००००००००००००००००००००
लोकेन्द्रबहादूरको सत्ता जोगाउन उनी ढाल बने,
प्रचण्डको शासनकालमा उनी योग्य द्वारपाल बने।
नेपाली राजनीतिका नगरबधू श्री वामदेव गौतम,
हालसालको भूमिकामा सुशील-दाको त्रिपाल बने ।। %
0000000000000000000
भोका जनताको गाँस खोसेर पेट मुसार्दै डकार्नुहोस्,
बेला-बखत अग्रगामी छलाङको नारा'नि खकार्नुहोस्।
जुन थालमा खायो त्यसैमा सु-सु पनि गर्ने महाशय,
सदाचारको सिपाहीलाई सकेसम्म तथानाम हकार्नुहोस्।।
००००००००००००००००००००००००००
हामी अलिकति करेसो जोडिएको सँधियारबाट पीडित छौं,
जात-जाति र धर्मको राजनैतिक हतियारबाट पीडित छौं ।
अरुले नसुन्ने गरी तिम्रो कानमा सुटुक्क भन्छु सान्नानी !
हामी त आफ्नै घरभित्रका यार र अंशियारबाट पीडित छौं ।।**
०००००००००००००००००००००००००
तस्करीको धनलाई छोरी-बुहारीको पेवा भनेकाछन्,
घूसखोरीको कमाईलाई सापटीको ढेवा भनेकाछन्।
देश र जनतालाई अहोरात्र चुस्ने जुकाहरु सबैले,
लोकतन्त्रकै नाममा लूटतन्त्रलाई सेवा भनेकाछन्।।
000000000000000000000
सीमानाको गीत लेख्ने कवि, वीरताको कहानी खोज्दैछ
पौरखी युवाको उम्दो ढुक्ढुकी, आशाको बिहानी खोज्दैछ।
हराउने र खोज्नेको भीडमा, बूढो सडकमा छामछुम गर्दै
यतिबेला देशको धर्ती, हराएको आफ्नो जबानी खोज्दैछ।।%%
0000000000000000000000000000000
देउरालीको पत्थर थें अक्षर भै बसी,
के भनेर जुटाऊँ म पिरतीको दसी।
निर्मोहीको रङ्गलाई यति भने पुग्छ,
छातीभित्र गजल लेख्दा नमेटिने मसी।। ***
००००००००००००००००००००००००००००००००
विगतमा आर्जिएका विभूषण हराएको शहरमा
प्रशंसा-पत्र पुरिएको शंका लागेको खण्डहरमा।
एउटा पागल-इतिहास, वर्तमानसँग राहत माग्दै
चिच्याउँदै भौंतारिन्छ, आजभोलि विराटनगरमा।।**
खाजामा साँधेको गुन्द्रुक र साथमा मोही-मकै थियो
पेट भरिएपनि नअघाएको मन, सायद भोकै थियो।
अजम्बरी याद लिएर फिर्नुअघि तिनको मुहारमा हेर्दा,
रुझेका परेलीमा मेरो र सिउँदोमा नाम अर्कै थियो ।।
०००००००००००००००००००००००००००००
अगेनोबाटै आगोका कोइलाहरु बहिष्कृत भएपछि
मान्छेको शरीरबाटै पाइलाहरु अस्वीकृत भएपछि।
मासिने रोगले बेस्सरी च्यापेको ठान्नुपर्छ सान्नानी!
देशका रक्षकहरु-बाटै महिलाहरु तिरष्कृत भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
कलेज भनेको पनि हिलो-आली गरेकै खेत रहेछ,
शिक्षक भनेको पनि बाउसे र रोपारकै चेत रहेछ।
पढाउने काम, मानो रोपेरै मुरी फलाउनु हो सान्नानी!
विद्यार्थी भनेको हातमा बोकिने बीउकै संकेत रहेछ।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
हातमा कपास र खरानी राखेर बत्ती कात्दैथिइन्,
साथमा बलेको दीयोलाई उछिन्दै रिसले तात्दैथिइन्।
नाइटो चिलाउँदा पनि सधैँ कपाल कन्याउने सान्नानी,
आज त मधु-प्यालाको साथमा पो, सम्साँझै मात्दैथिइन्।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
उनीसँग संयोगले, ख्याल-ख्यालमै परिचय भएपछि,
एक-अर्कालाई भेट्ने रहर, मनभित्र सञ्चय भएपछि।
(एउटै नाउबाट जीवन तर्नुको अर्को विकल्प देखिएन,)
एकअर्को-विना, धर्तीमा बाँच्नै नसक्ने निश्चय भएपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००००
कुनै भूलचूक रहेको भए, लेनदेन गरेर पश्चाताप गरौं,
विना-करकापको सहमतिले, साइनोमा सहीछाप गरौं।
कुनै बिन्दुमा पुगेर आगो र पानीले मिल्नैपर्छ भने
आजै जीवनको चौतारीमा बसेर, रहरलाग्दो पाप गरौं।।
०००००००००००००००००००००००००००००
कुरो पुरानो भएपनि, मनको घाउ भने अझै आलो रह्यो,
जीवनको आँखा थियौ, तिमी गएपछि सन्सारै कालो भयो।
एकैछिन हल्लाएर सर्वनाशपछि धर्तीको भूकम्प फर्कियो,
तर मेरो जीवनमा भने कहिल्यै नथामिने भुईचालो गयो।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००
छोरीले संस्कारको शान राख्न कपाल नै पाल्नुपर्ने,
छोराले मर्यादाको नाक थाम्न कपाल नै फाल्नुपर्ने।
कुन नियम हो भक्तले बिजुली बालेरै बाँच्ने युगमा
उसैको देउतालाई भने सलेदोको टिलपिल नै बाल्नुपर्ने ?
०००००००००००००००००००००००
नाता र साइनोको नाम त्यागेर अनामिका बनेपछि,
जीवनका पुस्तकको मूलपाठ छोडेर भूमिका बनेपछि।
समाजले ‘पुनर्मूषिको भवः’ त भन्ने नै भयो, प्यारी !
अचानक पत्नीको दर्जा त्यागेर, पूर्व-प्रेमिका बनेपछि।।
०००००००००००००००००००००००००००००००००००
छर-छिमेक मिलेर खेतबारी जोतिदेओस् भन्ने चाहन्छ,
नाता-गोता भेला भएर घर पोतिदेओस् भन्ने चाहन्छ।
स्वाभिमान बेचेर पुर्निर्माणको नारा दिने मेरो सरकार,
मामाले लगौंटी र ससुरालीले धोती देओस् भन्ने चाहन्छ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००
चिन्ता र चिन्तनको भारी फालेर हल्का-हल्का कुरा गरौं,
पुरानो खाता बिर्सिएर नयाँ नाताको पहलका कुरा गरौं।
दिन ढलेपछिको साँझमा आशाको सानो दीप जगाएर,
कोलाहलको गोधूलीमा,आज थोरै अल्कोहलका कुरा गरौं।।
००००००००००००००००००००००००००००००
धर्ती जिउँदो-जाग्दो हुन्छ कात्रा गिराएर
जङ्गल हराभरा पार्नु लाथ्रा गिराएर।
छन्द भन्दा गन्ध आउँछ बहर भनेपछि
गजल लेख्ने रहर पुग्छ मात्रा गिराएर।।
०००००००००००००००००००००
असारे झरीको आवाज तिम्रै गीतको भाखाजस्तो लाग्यो
पानीमा रुझ्दै खुलेको घाम पनि तिम्रै आँखाजस्तो लाग्यो।
यो बिरानो सन्सारको माटोमा बसेर देखेको मीठो सपना
मलाई त आज तिमीसँगै डुलेको वन-पाखाजस्तो लाग्यो ।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००००
मागेको धनले त्यसरी नै देशको पुनर्निर्माण गरिन्छ
जसरी पत्थरको मूर्तिमा वेदको मन्त्रले प्राण भरिन्छ।
भूकम्पले त हाम्रो एकपल्टमात्र सर्वस्व लुटेर गयो
देश लुट्नेबाट त बारम्बार घाउमाथि विष-बाण छरिन्छ।।
०००००००००००००००००००००००००००
माया मारेर सापटमा गएको रकम फर्किने खबरजस्तो
पुरानो मोबाइल सेटमा लगाएको नयाँ-नयाँ कभरजस्तो।
आफूले कोरेको नोट फर्किएर हातमा आउँदाको अनुभव
अर्कैसँगको घरजमपछि भेट्न आउने पुरानो लभरजस्तो।।
०००००००००००००००००००००००००००
चरासँग सापट लिएर फेरिने मीठा र सुरिला भाखाहरु
वैंसालुसँग मुस्कान पैंचो लिएर फूल फुलाउने पाखाहरु
अब त केवल सम्झनाको सिरानमा राखिने परदेशमा
मात्र बाँकी रहेकाछन् नुनिला आँसुमा पौडिने आँखाहरु।।
0000000000000000000000
गजलभित्र पूर्णिमाझैं सग्लो बहर देऊ,
धर्मजस्तै पाप गर्ने अग्लो रहर देऊ।
छँटाएकी मेरी उनी यस्तै कुरा भन्छिन्
पिरतीको अजम्बरी सङ्लो जहर देऊ।।
*************************
जूनमा टाँसिएको मन,तिमीबाट चोरिएपछि जगमगाएँ,
म त पाकेको कटहरझैं रहर फोरिएपछि मगमगाएँ।
म आफ्नो जीवनका सातौं रङ्गसम्म ठीकै भएपनि
तिमीबाट आठौं रङ्गको रूपरेखा कोरिएपछि डगमगाएँ।।
000000000000000000000000000
मामा र आमा दुवैतिरका नाता बेचेर सत्तामा उक्लियो,
निष्ठा र सदाचारलाई लिलाम गरेर समाजबाट एक्लियो।
उम्लिएपछि पोखिने नियतिको खेलले नछोडेको उसलाई
सत्ता र शक्तिको शिखरबाट पहिलेकै जमिनमा चिप्लियो।।
००००००००००००००००००००००००००००००००००
जुन भाषामा तोते-बोली फुट्यो त्यही भाषालाई थुक्नेहरू,
एकता र भाइचाराको कुरा गर्दा ओठ-तालु दुवै सुक्नेहरु।
(लोकतन्त्रकै गुँडमा चल्ला काढेर बसेकाछन् भन्ने सुनिन्छ)
हातमा नेपाली नागरिकता बोकेर छातीमा विदेश दुख्नेहरू।।&&&
००००००००००००००००००००००००००००००००००
भग्नावशेष र घाउ लिलाम गरेर दाता पनि फकाउँदैछ,
धार्नी-बिसौलीको हिसाव मिलाउन खाता पनि फुकाउँदैछ।
देशलाई मानो र आफूलाई मुरी उब्जाउन व्यस्त सरकार,
पीडितको आँसु र झरीमा भिजेको छाता पनि सुकाउँदैछ।।&&&&
000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
अचेल साइनो परेकी प्रेमिकालाई लभर भनेहुन्छ,
खर-खाँचोमा घुमाउने प्रेमीलाई ड्राइभर भनेहुन्छ।
नाच्न नजानेको कलालाई डान्स गरेको भन्नेले
मन्दिरकै पेटी र घरकै कोठालाई साइबर भनेहुन्छ।।
00000000000000000000000000
जीवन भनेको समय दाहिने भएर सुख पाउने आशा हो,
हिंड्दा-हिड्दै चिप्लिएर जोरी-पारी हँसाउने तमासा हो।
घाम-पानीमा एकैछिन देखिने इन्द्रधनुझैं जीवन भनेको
शयौं परिभाषामा पनि नअटाउने कविताको परिभाषा हो।।&&
No comments:
Post a Comment
Please leave your Comments here...▼